Onlangs verjaarde ik weer eens. Een weekje voor dat vooral onopgemerkt non-event, zweef er een post voorbij op Facebook (1):
“The older I get, the more I understand Michael Douglas’ character in Falling Down.”
Zonder verder nadenken plakte ik daar mijn dikke vette digitale duim op (2). Hoe langer hoe meer merk ik bij mezelf dan ook een sterke onwil, bij wijlen zelfs een volledige intolerantie, voor allerlei ‘bullshit’ (3). In die categorie valt ook de recente quote van Open VLD voorzitter Gwendolyn Rutten (4):
“Onze manier van leven is superieur aan alle andere.”
Zonder enige verdere uitleg had ik het meteen moeilijk, met die titel alleen al. Er wordt gesteld dat onze samenlevingsvorm boven alle anderen staat en daarmee torenen wij (5), de houders van de wijsheid, hoog boven de rest van de verder onwetende en misleide wereld. Het bleef aan mij plakken als een vliegenstrip aan een vlieg toen ik twee dagen later al zappend Gwendolyn een aantal passages uit haar boek “Nieuwe Vrijheid” onhandig en hoogdravend hoorde uitleggen bij ‘Van Gils en Gasten’. Ik vond het allemaal nogal vaag, onsamenhangend en vooral stigmatiserend naar moslims. Wat mij vooral bijbleef van dat interview was de reactie van Dirk De Wachter die suggereerde om na dit boek over Vrijheid er dan ook maar één over Gelijkheid en één over Broederlijkheid te schrijven, als het dan toch over de Verlichting moest gaan.
Het liet mij maar niet los, ik las nog een reeks kritische artikels (6) en besloot dat het maar eens tijd werd om het boek zelf te lezen vooraleer ik een ongenuanceerde of ongefundeerde mening zou vormen. Het boek leest zich alvast vlot. Het is echter geen duidelijk uitgewerkt liberaal beleid of een wervende liberale visie. Het is ook geen filosofisch traktaat, alhoewel een zwaar filosofisch concept als vrijheid de revue passeert. En het is ook geen essay, wat je toch zou kunnen verwachten aangezien er een stelling wordt geponeerd. Het boek is eerder een bundeling van korte, losse artikeltjes en neemt je mee op een wandeling door de huidige maatschappelijke uitdagingen langs het pad van de liberale waarden.
En hoewel ook ik onder meer in dat liberaal gedachtengoed geworteld ben, en dat niet kan of wil verloochenen, voel ik mij op geen enkele manier meerderwaardig aan mensen uit andere culturen of samenlevingsvormen. Onze samenlevingsvorm is niet zaligmakend en heeft ook haar duistere schaduwkanten (7). Bovendien geloof ik dat ondanks de grote individuele tegenstellingen tussen alle mensen, dat we diep van binnen toch eigenlijk allemaal dezelfde zijn, in ons ‘mens-zijn’. Laten we dus vooral open zijn van geest en hart, nieuwsgierig bij ogenschijnlijke verschillen en van elkaar blijven leren.
Maar dat is niet de insteek van het betoog van Gwendolyn, zij zoekt eerder de polarisatie omdat dat ‘politiek goud’ oplevert, zoals ook Noël Slangen opmerkt in een kritisch stuk (8) over haar démarche. Maar wanneer persoonlijk gewin voorop staat en niet waarachtigheid, dan leren ons de Brexit en Trump dat alles is toegestaan rondom feiten, waarden en taal (9). Wanneer waarachtigheid niet vooropstaat, dan tiert de bullshit welig (10). En of deze bullshit ook superieur zal blijken, zullen we weten na de verkiezigen van volgend jaar. Ik stem alvast tégen bullshit.
de foto bij dit artikel komt van ‘De superieure wereld volgens Gwendolyn Rutten‘ gepubliceerd bij De Standaard.
(1) Je vindt die post hier.
(2) Als je de film niet kent, ik raad hem hevig aan. Ik schreef er al eens een recensie over: “en toen ging hij van Bill‘.
(3) Geen proper taalgebruik, maar het past wel in de stijl van de film Falling Down, en er is trouwens ook een geweldig essay over gezeik met als toepasselijke titel ‘On Bullshit’. Je kan er op deze pagina over lezen.
(4) Het artikel die deze titel draagt bij HLN.be vindt je hier.
(5) Ik ga er even van uit dat ook ik hoor bij de ‘goeien’ en dat ik daarom ook “wij” mag schrijven.
(6) Vier lezers reacties in De Morgen waarbij er wordt gereageerd op een opiniestuk van Maarten Boudry die het opneemt voor de stelling van Gwendolyn Rutten. En ook nog dit opiniestuk in Mondiaal Nieuws.
(7) Eerder verschenen op klareau.be : ‘De duisternis van de verlichting’, ‘Absurditeit is waarheid gespiegeld in de onverschillige werkelijkheid’ en‘Orde is haat’
(8) ‘Het Model-Rutten’ in de Standaard.
(9) Men spreekt vandaag de dag over het ‘post truth’ tijdperk, maar dat is eigenlijk Nieuwspraak, en daar moet je altijd argwanend voor zijn. Er staat een geweldig essay daarover geschreven in de Standaard, met als titel ‘Post truth is een elitair verzinsel’.
(10) Ik verwijs wederom naar het essay ‘On bullshit’: de mensen die bullshit verhandelen zijn eenvoudigweg niet begaan met het ‘waarheidsgehalte’ van hun uitspraken.