zwartkijken compleet, Franquin

ontsnappen uit je zelf gebouwde doolhof

Ik ben nu twee jaar bezig als zelfstandige, en enerzijds is er weinig veranderd, maar anderzijds is het toch een wereld van verschil. Het soort rol dat ik opneem is nog redelijk dezelfde, ik werk bij dezelfde soort klant en ik rij nog steeds met dezelfde lease wagen (1). Mijn focus is helemaal anders daarentegen, zo blijf ik mij verder verdiepen in mijn vakgebied, in die mate dat ik mijn werk nu ook beschouw als mijn hobby. En ik ben helemaal gestopt met anderen verantwoordelijk te stellen voor mijn (on)geluk. Ik werk met een opdrachtgever, commerciële partners en de ‘toevallige’ mensen die permanent of tijdelijk in het team zitten. Als er iets is dat niet ‘lekker’ loopt in de opdracht dan kijk ik vandaag alleen nog naar mezelf om daar al dan niet iets aan te doen. Zo een actie kan zijn om een gesprek ten gronde aan te gaan, iets ‘simpelweg’ te aanvaarden of om mij uit een bepaalde situatie terug te trekken. Vroeger zou ik mijn ongeluk hebben geprojecteerd op iets of iemand als oorzaak, waardoor ik zelf ook niet tot actie kon komen.

En het heeft eigenlijk heel lang geduurd vooraleer ik die stap kon zetten om in te zien dat ik niet verantwoordelijk ben voor de situatie waar ik in terecht kom, maar wel hoe ik daar mee om ga. Ik heb nochtans over dat specifiek onderwerp enkele trainingen en coach-sessies gehad, er boeken over gelezen, en expliciet feedback over gekregen in eindejaar evaluaties. En toch kwam ik nooit eerder echt tot inzicht. Sommige coaches deden het enige wat ze konden doen, ze plantten een zaadje: ‘Ben je zeker Svend, dat je diezelfde uitdaging bij een andere klant niet meer zal tegenkomen?’. Ja, ik had mijn uitdaging gelinkt aan een specifieke oorzaak bij een klant, en moest daar dus weg. Maar ik kwam die uitdaging onder een andere vorm dan toch weer tegen bij de volgende klant. Tsja, dan ligt het aan de werkgever zeker? Maar na een zelf geïnitieerde loopbaanbegeleiding (zonder medeweten van mijn werkgever) kwam ik toch tot inzicht, dat mijn werkgever zeker niet van de slechtste was. Het zaadje was gekiemd tot de actieve gedachte dat als je een probleem telkens weer tegenkomt, in andere situaties, met andere mensen, dat jij dat probleem dan waarschijnlijk of veroorzaakt of in stand houdt.

“Si t’es souvent seul avec tes problèmes,
c’est parce que, souvent, le problème, c’est toi”

Basique, Orelsan  (2)

Er zijn jaren over heen gegaan tussen het planten van dat zaadje, de eerste bewatering, de trage ontkieming en de uiteindelijke bloei. Nu pas begrijp ik hoe dat zo kwam, omdat dat zaadje, hoe minuscuul het wel niet was, toch nog zo zichtbaar misplaatst was voor mijn wereldbeeld, voor mijn zelfbeeld, voor mijn ego. Een van de grootste thema’s waarover ik hier schreef, op klareau.be, was de absurditeit van het corporate leven waarin rationaliteit, markt-efficiëntie en winstgevendheid zoveel lippendienst worden bewezen maar waar misschien zelfs nog meer tegen wordt gezondigd. En ik, de stille, zorgzame, volhardende en ietwat schrandere mens wou mij een belangrijke plaats aan de corporate tafel veroveren, vooral via die schranderheid. Toen ik na jaren van volle overgave en inzet die plaats nog steeds niet had gekregen, richtte mijn teleurgestelde geldingsdrang zich dan maar op ‘absurde’ factoren buiten mezelf.

En toen kwamen verschillende omstandigheden plots zo samen dat ik toch koos voor een nieuwe invulling van mijn loopbaan. Ik had met mijn toenmalige werkgever alle mogelijkheden doorlopen die er daar waren en die ook uit mijn loopbaanbegeleiding kwamen, maar zonder soelaas. De eerstvolgende mogelijkheid was noodgedwongen buiten het gekende kader van mijn toenmalige werkgever en rol, wat een grote professionele heroriëntatie inhield, en ik was geen schoolverlater meer en ik kon financieel geen enkele euro inboeten gezien de tere gezondheid van mijn vrouw. Ik vond een commerciële partner die geloofde in mij en mij een kans kon en wou geven, maar enkel onder het zelfstandige statuut. Ik heb toen lang gerekend, opnieuw gerekend, nog eens herrekend, en de boekhouder het laten nakijken om zeker te zijn dat het allemaal wel klopte. En toen ben ik gesprongen, met zo goed als nul spaartegoed, omdat dat spaargeld na drie jaar ziekte van mijn vrouw volledig op was. Maar ik kon niet én blijven wakker liggen omdat ik mijn job niet meer graag deed, én schrik hebben om die job ook nog eens te verliezen omdat uiteindelijk mijn bijdrage in die job er onder zou gaan lijden (3). Ik koos er dus voor om alleen nog wakker te liggen van de financiële onzekerheid en te starten als zelfstandige zonder buffer, zonder ambitie voor die corporate tafel, maar nog steeds met de ambitie van stielmanschap.

Sindsdien ben ik twee jaar verder, en is die buffer er ondertussen gelukkig wel. En voor dat stielmanschap ben ik diep gegaan en zal ook dat blijven doen zolang dat nodig blijft. Meesterschap vereist 10.000 uren inzet zegt men (4), dat zijn dus bijna 6 volledige jaren, maar totdat ik dat op de teller heb staan, mogen mijn klanten daar weinig van voelen. Ik heb tot nu toe de lat altijd al hoog gelegd, en ben ook altijd omringd door professionals zodat je op zijn minst als team meesterschap kan bieden. Als ik dan eens een paar extra uren (5) ongefactureerd moet doen om ook zelf relevante ervaring mee op te doen, dan doe ik dat gewoon, dat voelt niet aan als werken, of als een te nemen keuze.

Twee jaar. Het is redelijk intensief geweest, ik denk dat ik nu pas voor de eerste keer achterover kijk naar de weg die ik sindsdien heb afgelegd, omdat er tot nu toe nog te veel gaande was, de financiële onzekerheid, de intensieve leercurve en de prestatie druk van een groot en complex programma bij mijn klant. Nu dat ik letterlijk en figuurlijk wat leergeld heb betaald, zal ik meer eigen accenten beginnen te leggen in wat ik doe. Ik kan alleen maar dankbaar zijn voor de afgelopen jaren van werkgevers (6), commerciële partners (7), opdrachten, klanten, coaches, opleidingen, opvoeding en warmte en steun van mijn partner, kinderen en familie (8). Het heeft mij gebracht tot vandaag, waarvan ik elke dag opnieuw probeer te genieten. En als ik iets wil terug geven, dan is het wel om af en toe ook een zaadje te kunnen strooien dat ooit al dan niet ontkiemd, en dat al dan niet iemand anders kan helpen om uit diens zelf gebouwde doolhof (9) te ontsnappen.

 


foto: De strip is van de hand Franquin, de tekenaar van Robbedoes en Kwabbernoot, Marsipulami en ook de weergaloze reeks ‘Zwartkijken’ waaruit deze prent komt. De man zit niet zomaar in een labyrint, neen, zijn hele wereld is één labyrint waaruit hij denkt te kunnen ontsnappen.

(1) De laatste twee jaar toch, ik had immers het lease contract overgenomen van mijn laatste werkgever. Mijn eerste zelf bestelde hybride SUV lease wagen wordt volgende maand wel geleverd.

(2) Dat is trouwens een geweldig nummer:

(3) Ik ben mij altijd heel hard blijven inzetten om mijn klanten mijn volle inzet te geven, ook wanneer ik het zelf professioneel moeilijk had.

(4) Dat is misschien wel niet zo wetenschappelijk onderbouwd, maar bon, laten we er toch maar vanuit dat talent en inzet vereist zijn voor meesterschap, en dat niets dat de moeite waard is komt zonder moeite te doen. https://www.6seconds.org/2018/02/09/the-great-practice-myth-debunking-the-10000-hour-rule-and-what-you-actually-need-to-know-about-practice/#:~:text=What%20does%20it%20take%20to,more%20or%20less%20%E2%80%93%20completely%20false.

(5) Als je die paar uren bij elkaar optelt kom je uiteindelijk wel uit op dagen, weken, maanden. Dat beschouw ik dan ook zowel als (figuurlijk) leergeld als hobby. Het is alvast wel met mijn volle verstand en volle goesting als ik het doe en wanneer ik het doe.

(6) Ja, je hebt een heel dorp nodig om iemand op te voeden, en dat geldt zeker ook om als professional te worden gevormd. Mijn prille begin start dan ook bij mijn beide ouders die elk op hun eigen manier mij heel erg sterk hebben gevormd waarvoor ik hun altijd dankbaar zal blijven. Iets minder lang geleden begon ik bij EDS, en toen al waren er interessante managers, collega’s en opdrachten. Ik switchede daarna redelijk snel naar PwC Consulting, dat later over werd genomen door IBM. In al die jaren daar had ik heel interessante missies, en heel professionele en toffe collega’s die mij uitdaagden en hielpen. De laatste werkgever was inno.com, en ook daar ben ik dankbaar voor de zorgvuldige en aangehouden omkadering en de leuke en uitdagende opdrachten. Het is ook bij inno.com dat ik als mens het meest ben gegroeid door het intensieve soft-skills programma met onder meer Krauthammer en mens.bvba maar zeker ook door de interne coaches en rolmodellen.

(7) Ik ben ongelooflijk erkentelijk voor het samenwerkingsverband dat ik heb met Sparkle en de bedrijven waarmee wordt samengewerkt: Datasense, The Agile Information Factory en Tripwire. Het is een hechte groep van stielmannen waar ik bewondering voor kreeg toen ik ze tegen kwam bij een voormalige klant en waar ik mij sinds dag één welkom bij voel. Merci mannen!

(8) Ik ben onze poes Tigra vergeten te vermelden, de huishoudhulp en ook het vriendelijk personeel van de lokale winkels hier in de buurt. En misschien nog wel de ene of de andere mens, maar neem het niet persoonlijk als je daar bij hoort: ik ben ook jou dankbaar, persoon die ik niet heb vermeld!

(9) Het wordt ook wel eens omschreven als het syndroom van de gouden kooi. Die houdt je gevangen en beknot je mogelijkheden, maar lijkt toch waardevol en onvervangbaar. Het volstaat nochtans gewoon om weg te vliegen. Door dat ogenschijnlijk gemak vind ik die metafoor net iets minder geslaagd hier, een gouden kooi gaat voor mij meer over een comfort probleem. De uitdaging waar ik hier over schrijf is meer existentieel en vervlecht zich ook met de eigen identiteit.

Leave a Reply

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.