Wat een goed idee was dat! Waarom was hij daar zelf niet op gekomen? Met een schok realiseerde hij zich dat hij meende niet het recht tot initiatief te hebben. De anderen – de ‘zelfzekeren’ – hadden dat wel, maar niet hij. Maar dat sloeg toch nergens op? Natuurlijk, er was al zo vaak niet naar hem geluisterd, hij was al zo vaak niet begrepen en zelfs bewust genegeerd. Was het dan ook niet logisch dat hij nu afwachtte op die andere en diens instructie? Wacht, maar dat klopt toch niet? Het is toch niet omdat ze niet luisteren dat je moet zwijgen en afwachten?

Onwillekeurig deed het hem denken aan een quote uit een verder snel-te-vergeten actiefilm: “It’s the greatest gift we have: to bear their pain without breaking. And it comes from the most human part of us: hope. Charles, we need you to hope again.”

Hoop, dat groeit op een hoopje van geloof en waarden. Dat is inderdaad op en top menselijk: als groep geloven in de Hoop van Waarheid, Gelijkheid, Eenheid, Vooruitgang en daar collectief naar handelen. Maar ook de cartesiaanse systemische Twijfel is op en top menselijk.

Dit kruispunt herkende hij ondertussen wel. Steeds kwam hij er terug op uit, daar waar de weg van Hoop en Twijfel elkaar kruisten. Geen zinnig mens blijft staan op een kruispunt. Je kiest je richting en je gaat verder. Hij stond echter al een heel tijdje te kijken naar de electro-mechanische dans van groen, oranje en rood. Klik. Klik. Klik. Wat gebeurt er als je systemische twijfel loslaat op cultuur? Je wordt geboren als dier en je wordt opgevoed tot mens, is het überhaupt mogelijk om je cultuur ontstijgen?

Pagina’s vol had hij geschreven met vragen, hij was een lopend vraagteken. En net als Charles uit die film, was hij daardoor ook zijn hoop kwijt, zijn geloof, en daarmee zijn zin voor initiatief. Hij was nog steeds mens, twijfelend, maar werd moeiteloos omver geblazen door al diegenen met een blind geloof en een rotsvaste overtuiging.

“Liever een ongelukkige Socrates dan een gelukkig zwijn”. Dat had hij onlangs gelezen. Maar die spreuk kan je net zo goed omgekeerd gebruiken natuurlijk. In The Matrix wordt Neo ook voor de keuze gesteld om de rode pil te nemen en in de waarheid te ontwaken – ‘de woestenij van het werkelijke’ – of om de blauwe pil te nemen en de gelukzalige slaap der onwetenden verder te zetten.

Hij had die keuze zelf nooit kunnen nemen, samen met de tetanos inspuiting was hij in zijn kindertijd al platgespoten met dezelfde werkzame stof als die van de rode pil. Voor hem was er enkel de weg van Socrates. Dat pad was verlaten, maar je kon merken dat er hier al heel wat mensen waren langsgekomen. Links en rechts was er wel een aanwijzing, een verwijzing naar een film of boek. Maar leidde dit wel ergens naar toe? Dat was natuurlijk een onzinnige vraag. Als Twijfel haaks staat op Hoop, dan heeft Twijfel geen Doel of Eindbestemming.

“Oink”. Een varken dat naast het pad wat aan het snuffelen was in het gras trok hem uit zijn gepeins.

“Twijfelen is oink voor een twijfelaar wat woelen oink in de modder is voor een varken: na een tijdje oink merk je dat hij het leuk vindt. Oink.” (nvdr: hij vertoefde al een tijdje onder de varkens en hun geknor had geen geheimen meer voor hem).

“Dat betwijfel ik!”.

Hij glimlachte zelfgenoegzaam en stapte op zijn gemak verder, weg van het varken.