genoeg evolutie, tijd voor wat regressie

De ‘homo economicus’ (1) heet het toppunt van evolutie te zijn. Maar dat heb je meestal wel niet door. Er is dan ook zo veel boosheid, angst, eenzaamheid en verdriet dat we de meest domme dingen blijven doen, ondanks alle kennis, techniek, liefde en wijsheid die we kregen van onze voorouders. Ik denk dat het dan ook tijd is om een stuk ‘evolutie’ terug te draaien: het is tijd voor wat regressie.

Onlangs vroeg een nieuwe collega mij om een nietjesmachine. Ik had er zelf nog nooit eentje gezien in de burelen, dus ik ging te rade bij een al wat oudere collega. Het nietjesmachine bleek zowaar een ‘verboden voorwerp’ te zijn. Lang geleden, toen het gebruikt papier werd meegegeven aan de toenmalige papier ophaler, moesten de medewerkers de nietjes eerst handmatig verwijderen voordat ze hun papier weg gooiden. De directie besloot toen kordaat en krachtig om vanaf dan alle nietjes machines te verbannen, om zo de kostbare tijd van de medewerkers te behouden voor ‘het realiseren van meerwaarde voor het bedrijf’. Vele jaren later is de regel nog steeds van kracht, alhoewel bij de verwerking van gebruikt papier vandaag vervuilingen als nietjes gewoon worden weg gezeefd uit de vezelbrij (2).

We volgen blindelings de regels zelfs nadat die hun bestaansreden al lang hebben verloren. En dat is misschien minder vreemd dan dat het op het eerste zicht lijkt. In onze economische wereld is Controle immers de nieuwe God met het Plan en de Regels als geboden en Inefficiëntie als zonde.

Die plannen zijn echter de ongegronde hoop op orde en een afwijzing van het leven zelf, dat zo vaak wanordelijk blijft en daarom ook angst inboezemt. Gezond eten, regelmatig sporten, hard werken, blijvend bijstuderen, jezelf tot in de puntjes verzorgen, een gerespecteerd burger zijn, een zinvolle bijdrage leveren aan de maatschappij, veel vrienden hebben, je kinderen stimuleren tot zelfontplooiing … niets van die zaken geeft je absolutie van onheil. Maar de ‘homo economicus’ klampt zich krampachtig vast aan zijn regeltjes en durft daarna nooit meer achterom kijken. “Nog een klein beetje meer, ik ben er bijna”. De ‘homo economicus’ is de dwangmatig rekenende en angstige volwassene die de liefdevolle en spelende ‘homo amans’ (3) uit zijn jeugd ontgroeide. Alleen samen zijn zij echter de ware homo sapiens. En het is nu tijd dat de homo sapiens opnieuw opstaat. Het is hoog tijd voor wat regressie (4).


bron foto: dit is uiteraard het logo van Prince, waar dit artikel in Wired de geschiedenis van schetst. Het staat vooral symbool voor de integratie van zowel het mannelijke als het vrouwelijke aspect en is daarmee de perfecte symboliek bij mijn artikel.

(1) ‘Homo economicus’ doet Latijns aan, maar is dat niet echt in oorsprong, het is een redelijk recente constructie uit de 19de eeuw. Kenmerkend aan deze homo sapiens is dat hij “wordt aanschouwd als rationeel in die zin dat hij zijn welzijn als een utiliteit optimaliseert bij elke opportuniteit”.Bron: Wikipedia.
(2) Bron: deze pagina op meldpuntverpakkingen.be
(3) ‘Homo amans’ is niet direct een vaak voorkomende term, en wil zoveel zeggen als de liefhebbende mens. Er is een hele lijst van gespecialiseerde versies van de homo sapiens te vinden op deze pagina van Wikipedia.
(4) Ik herhaal mezelf omdat … er niet wordt geluisterd. Haha! Ik behandelde hetzelfde thema ook al in ‘principieel onprincipieel’, ‘een warm pleidooi voor onze uitsterving’, ‘platonische zelfhaat’, ‘vanwaar toch die ernst?’, ‘succes-porno en haar vroegtijdige ziellozing’, ‘vastklamper, laat los!’, ‘de duisternis van de verlichting‘ en … ik kan eigenlijk nog lang doorgaan. Een patroon, zowaar!

One thought on “genoeg evolutie, tijd voor wat regressie

Leave a Reply

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.