f*ck zelfhulpboeken

Ik ben een agnost, beslist ongelovig doch ook zeer bewust van mijn onmetelijke onwetendheid. Voor mij dan ook geen barmhartige schepper en ook geen sturende geboden. Hoe langer hoe scherper zie ik de pure chaos achter het transparant vliesje dat de maatschappij is. Het zijn enkel wij, mensen, die orde boetseren uit chaos, als ware wij goden. En wanneer de chaos ons terug opslokt na ons nietig leventje, boetseren onze kinderen verder aan wat wij hun nalieten. Maar wanneer ook het laatste mensenkind zijn of haar laatste zucht uitademt, zal het niet lang duren vooraleer het allerlaatste spoortje van het mensendom in het universum is verdwenen. In je eigen waarden blijven geloven, wetende dat je die zelf boetseerde, is dus gedoemd om een teer existentieel evenwicht te blijven.

Daarom heb ik ook al zo veel zelfhulpboeken gelezen in mijn leven. En ik ben niet eens beschaamd om dat toe te geven. Het leuke aan het zelfhulpboek is immers dat het voor eens en altijd een allesomvattende verklaring belooft over het leven, een belofte waar het meer serieuze werk ver van wegblijft. Het serieuze, doch saaie, werk levert je dan mogelijks wel één parel (1) op die je voor altijd kan blijven koesteren, maar geeft je niet die geweldige roes van het zelfhulpboek. Maar waarom zou ik zo dwaas zijn om de moeite te nemen een gans boek uit te lezen als ik met een paar glazen wijn direct ook die roes kan krijgen? Precies!

Ik had het dan ook wel wat gehad met het zelfhulpboek, totdat een schreeuwend oranje cover in de sectie ‘psychologie’ van een plaatselijke boekenwinkel weinig subtiel mijn aandacht trok met “De edele kunst van Not Giving a F*ck”. Nonchalant las ik de inleidende paragrafen: vlot, pretentieloos en ook nog eens vuile woorden. Mooi. Toen ook de inhoudstabel er ok uit zag was ik ineens €20 armer en één boek rijker. Eigenlijk weet ik ook goed genoeg dat ik geen boekenwinkel kan buitenstappen zonder daar eerst iets te kopen. Soit.

De auteur Mark Manson heeft een blog, net als ikzelf, en dat van hem wordt maandelijks door twee miljoen mensen gelezen, wat nét iets meer is dan bij mij. Zijn boek is ook een absolute zelfhulp hit. Het leest voornamelijk erg prettig maar is soms wel wat verwarrend in opbouw. Zou dat komen omdat afzonderlijke blog posts werden geïntegreerd tot één boek? Misschien.

De titel van het boek zelf is ook ietwat misleidend. De auteur benadrukt dat lijden onvermijdelijk is. Daarom kies je beter bewust waaraan je wil lijden en geef je daar best wel een f*ck om, maar geen enkele f*ck om al de rest. Dat is zowat hetzelfde als “Choose your battles” (2). Maar dan langer, en met f*ck. Het boek valt gelukkig niet in de val om een concreet stappenplan (3) aan te bieden. Neen, zoals elk zichzelf respecterend zelfhulpboek (4) is het losjes opgebouwd rondom thema’s (5) en doorspekt met rake citaten en inspirerende persoonlijke verhalen.

Eén thema daaruit wil ik hier wel kort toelichten: “Je kiest niet om slachtoffer te worden, maar wél om het te blijven”. Heel provocatief, en naar gelang van je persoonlijke situatie kan het hoogst ongepast lijken dat zo een algemene uitspraak gemaakt mag worden. En toch is het helemaal waar. Want welke gemene truuk het leven ook met je heeft uitgehaald, het is uiteindelijk gewoon chaos, en hoe jij daar mee om gaat is wel degelijk jouw persoonlijke keuze. Sommige tegenslagen zijn gewoon niet recht te zetten. Punt. Zo een tegenslag verwerken vraagt uiteraard tijd. Maar als je kiest om je zelf blijvend als slachtoffer te zien, met een vermeend recht op hulp of op tegemoetkoming, dan verandert dat te gronde niets aan die tegenslag. Maar het bevriest wel hoe jij je daar over voelt. En het belet ook dat je verder gaat. Is die tegenslag dan het enige waar je nog om wil geven? F*ck no!

Mark Manson zou trots zijn op mij mocht de vorige paragraaf de laatste zijn geweest. Maar ik geen geen f*ck om zijn erkenning. Ik geef wel om mensen. En soms zijn het niet wij, de mensen, die onze problemen verteren, maar wel de problemen die ons verteren. Goedbedoeld maar wereldvreemd optimisme zal daar niets aan veranderen. Sterker, zo een verplicht optimisme veroordeelt net die moegetergde mensen die ondanks al hun inzet niet verder geraken dan daar waar we ze nu zijn. Ik wil niet oordelen over hoe zij hun choas al dan niet verteren en zeker niet hun slachtofferschap zelfgekozen noemen. Als je mensen wil helpen en steunen, schrijf dan geen boeken, maar wees er voor hun. F*ck zelfhulpboeken!


(1) Maar er zijn wel degelijk parels te vinden, en je moet er niet eens veel moeite voor doen. Onlangs werd in de media gerapporteerd over de oorzaken van geluk, bij bijvoorbeeld “De ratrace weegt op uw geluk“. Met name het ABC van geluk, dat stelt dat geluk samenhangt met gevoelens van Autonomie, verBondenheid en Competentie. Het is de basis van de wetenschappelijk gestaafde Zelf Determinatie Theorie (ZDT), waarvoor ik kan doorverwijzen naar een uitstekende podcast van ‘Kritisch denken’ van amper 25 minuten.
(2) Of ook nog het mooie “Geef me de moed om te veranderen wat ik kan, de wijsheid om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen en het inzicht om het verschil tussen beide te zien”. De oorsprong van deze Christelijke spreuk is onzeker en wordt aan verschillende auteurs toegeschreven en zou geïnspireerd zijn door het Stoïcisme. Het is een persoonlijke favoriet van mij.
(3) Wat bijvoorbeeld “the 7 habits of highly effective people” dus wel doet, en dat is net de reden waarom ik dat boek al helemaal niet kan pruimen.
(4) Het boek gaat je niet helpen, dat is niet iets wat boeken (kunnen) doen. Dat moet je dus zelf doen. Nu dat je dit weet moet je ook nooit meer enig zelfhulp boek lezen. Ter compensatie van het geld dat je daarmee uitspaart, een veelvoud van €20, neem ik genoegen met een éénmalige betaling van €20. Geen dank.
(5) Klassiekers als de onvermijdelijkheid van de dood, het gevaar van holle waardes als succes en aanzien, het leren flexibel om te gaan met je ego, falen zien als synoniem van leren, niet in alles geloven wat je denkt, en tenslotte, begrijpen dat alles wat waardevol blijkt, datgene is waarvoor je moeite hebt gedaan.

bron foto: Onze poes Tigra moest al direct niets weten van het boek. Tigra is dan ook oneindig veel slimmer dan ikzelf. Ik moest zelf eerst 200 pagina’s lezen om haar uiteindelijk gelijk te geven.

2 thoughts on “f*ck zelfhulpboeken

Leave a Reply

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.