De film “The Wall” dateert uit 1982. Dat is mij toen helemaal ontgaan, op die leeftijd ging ik televisie gewijs helemaal op in de Knight Rider en muzikaal ging het niet verder dan de Count Down van Veronica en wat mijn ouders thuis draaiden op de platendraaier, en daar kwam alvast geen Pink Floyd bij te pas. Ik heb hun pas tien jaar later leren kennen, in volle puberteit. “Another Brick in the Wall” was toen zeker één van de nummers die mij erg aanspraken, muzikaal en ook tekstueel. Daar waar ik mij helemaal kon inleven in het protest tegen het schoolse systeem, begreep ik wel niets van de beeldspraak van de ‘baksteen in de muur’. Het is dan ook echt wel beeldspraak, die je visueel moet begrijpen uit de film en bijhorend album.

In de film volgen we fragmenten uit het leven van Pink, de hoofdrolspeler. Al op jonge leeftijd sterft zijn vader aan het front van WOII. Zijn moeder heeft veel moeite om dit emotioneel te verwerken en we zien hoe Pink op speelpleinen hunkert naar de geborgenheid van een volledig gezin. Op school heeft hij het dan ook nog eens moeilijk met de neerbuigende onderdrukking van zijn leerkrachten, die zijn gevoel van creativiteit belachelijk maken en beknotten. De volwassen Pink is opgegroeid tot een succesvolle maar gebroken artiest, in zich zelf terug getrokken, onder permanente verdoving van drank en drugs met enkel nog de platte intimiteit van oppervlakkige seks. We kijken mee in het gepijnigd en eenzaam hart van Pink en zien daar hoe scholen eigenlijk fabrieken zijn die kinderen ombouwen tot volgzame burgers, zodat die later willoze soldaten worden, die synchroon marcheren op order, of uitzinnige fans die allemaal een glimps van hem, hun afgod, willen zien. Allen dragen hetzelfde uitdrukkingsloos en misvormd masker van de mens wanneer die is gereduceerd tot een lelijke sociale robot.

Het masker is wat de ander ziet aan de buitenkant. Van binnen uit gezien is het voor de drager eerder een muur, ijverig en geduldig gemetseld door de jaren heen om de buitenwereld te trotseren. Die muur biedt weliswaar veilige voorspelbaarheid maar brengt tegelijkertijd ook steriele eenzaamheid. Voor Pink waren de beschermende moedersarmen één van de eerste bakstenen later aangevuld met verdovende middelen. Om het leven binnen te laten, en jezelf los te laten, moet die muur gesloopt worden, met een voorhamer, maar vooral met veel moed.

Mocht je “The Wall” nog niet gezien hebben, dan raad ik hem warm aan. Los van de enkele wat al te theatrale scènes is de film na meer dan twintig jaar nog even relevant: “Ask not what wall your country can build for you. Ask how to destroy yours.”

“Want wat is vrijheid?
Dat we de wil hebben om verantwoordelijk te zijn voor onszelf.”

Afgodenschemering: of hoe men met de hamer filosofeert, Nietzsche

“Wie zichzelf niet kan bevelen, moet gehoorzamen.”

Also sprach Zaratrustra, Nietzsche

“I don’t need no arms around me
And I don’t need no drugs to calm me
I have seen the writing on the wall
Don’t think I need anything at all
No! Don’t think I’ll need anything at all
All in all it was all just bricks in the wall
All in all you were all just bricks in the wall”

Another Brick in the Wall, Part 3, Pink Floyd

bron foto: Foto van een deel van de Mexicaanse-Amerikaanse grens in een artikel in de New York Times rondom de geschiedenis van muren.