Paradox, de Nar in het land van de Waarheid, heeft weer lelijk huisgehouden deze week. Elk van zijn acties op zichzelf genomen lijken onschuldig, maar gezamenlijk bestudeerd, kan je de doeltreffendheid alleen maar bewonderen. Voor dergelijke studies kan je op mij rekenen, uiteraard. Wie zijn vijand bestudeert, moet denken zoals hem, dus trouw aan Paradox, moeten we, om helder te zien, wat wazig kijken (ik doe mijn bril gewoon uit, dus let niet te veel op de extra schrijffouten): het bos zien en niet de bomen, abstractie maken met andere woorden. En als ik je nu zeg, dat jouw jeugd idool eigenlijk een moordenaar is, dat top voetballers eigenlijk filosofen zijn of dat succesvolle zakenmensen zelfmoord plegen, en dat allemaal binnen dezelfde week, zou dat dan jouw ideale wereld beeld niet overhoop gooien?
En natuurlijk, als kers op de taart, dat Michael Jackson imitatoren uiteindelijk sympathie tonen voor terreur? Nu, dat laatste is misschien minder verrassend, Michael Jackson was in zijn tijd best verdienstelijk, ik heb zelf ook nog altijd zijn iconisch album ‘Bad’ liggen, maar ik ga er nu echt niet nostalgisch naar zitten luisteren. Die mensen die dat vandaag wel doen, “You Know I’m Bad, I’m Bad – You Know It (Bad Bad-Really, Really Bad)”, of de moonwalk nadoen, hmmm, zijn toch wel verdachte individuen, zou ik zo zeggen. Grappig op zich, maar niet paradoxaal genoeg voor onze studie.
Het jeugd idool daarentegen, één van de beroemde Power Rangers (de rode), heeft zijn in zijn 37ste levensjaar zijn flatgenoot dodelijk neergestoken met een zwaard (I kid you not). In de serie vocht hij tegen het kwaad, kwam hij op voor de zwakkeren, en dit alles samen met zijn bontgekleurde (gele, groene, …) strijdmakkers, en dit stichtend voorbeeld voor een ganse generatie kinderen is eigenlijk zelf een kracht van het Kwaad!? En wat dan te zeggen van een ster dichter bij huis, profvoetballer Steven Defour, die op de recente commotie rondom zijn persoon reageert met ‘When you have control over your thoughts, you will have control over your life’. Puur stoïcisme, Seneca zou trots zijn op hem. Maar wacht, dit is een voetballer, geen wijze grijze? En dan onze zakenman (ja, een café uitbater is ook een zakenman), die samen met zijn vrouw zijn zaak uitbouwt en door stom toeval ineens in een diepe (spreekwoordelijke) put terechtkomt, die hij uiteindelijk dan zelf maar doet instorten met hemzelf er nog in (minder spreekwoordelijk). Iemand aan de frontlinie van onze welvaartmaatschappij, die geen overwinning kent, maar sneuvelt, niet door een wapenfeit, maar door een domme verkoudheid?
Het is allemaal subtiel gebracht, maar niet voor hen die aandachtig kijken naar de scheurtjes in het vlies van de werkelijkheid. Haha! Ik zie je wel! ‘Het genie woont slechts één verdieping hoger dan de waanzin.’ zei Schopenhauer, er is dus nog hoop … nog maar een paar trapjes! Hij zei nog iets merkwaardig: ‘Beperkingen maken gelukkig.’ De man was visionair, en recent onderzoek bevestigt 150 jaar later zijn gelijk. Op TED (Technology, Entertainment and Design), een internationale vzw die ideeën verspreid door korte ‘talks’, vindt je zo een talk van psycholoog Barry Schwartz, die de paradox van de keuze bespreekt. Paradox knikt goedkeurend en wijst naar het aquarium met de kleine vis. Breek het aquarium en het arme visje weet zich geen raad, al die mogelijkheden, waarmee begin ik? En voor dat je het weet is hij voer voor een grotere vis. En wat blijkt inderdaad volgens Barry Schwartz? Onbeperkte keuze lijdt tot verlamming, stress. Vrijheid van keuze voelen we pas echt als er beperkingen zijn. Als we die vrijheid voelen, voelen we ons gelukkig. Als we beperkingen voelen, voelen we ons vrij. Vrijheid huist in beperking.