hoe dood je een fanaticus?

Fanatisme eiste deze week In Turkije 47 zielen, 44 dodelijke slachtoffers en 3 zelfmoordterroristen. In België waren in maart 35 doden en in Frankrijk waren er dat vorig jaar 133. In 2015 (1) veroorzaakten 735 zelfmoordterroristen 4532 doden, waarmee de gemiddelde verhouding van doden per zelfmoordterrorist 6 op 1 is. Met die hefboom en de verhouding van zelfmoordterroristen tot de wereldbevolking, zullen ze in ieder geval de strijd nooit kunnen winnen. Je verwacht ook dat het probleem van zelfmoordterrorisme zich na een tijdje zelf wel zal oplossen, namelijk wanneer ze allemaal zijn opgeblazen. Maar dat blijkt ijdele hoop, er wordt nog steeds actief aangeworven, en om een opleiding te bemachtigen tot zelfmoordterrorist zijn er zelfs wachtlijsten (2).

De enige hoop die we hebben dat dit ooit stopt is dat eerst fanatisme als denk patroon stopt. Na het lezen van de verhandeling ‘Hoe genees je een fanaticus’, geschreven door Amos Oz, blijkt dat fanatisme stoppen in twee bewegingen gebeurt: eerst bij jezelf en daarna door de hand te reiken naar de fanatische mensen in je omgeving. “Ik fanatiek?”, was mijn eerste reactie, maar toen ik wat verder las, moest ik inderdaad erkennen dat ook ik niet ontsnap aan de lelijke tentakels van het fanatisme. Bij mij is het opvoeden, je kinderen waardes en attitudes meegeven die je zelf belangrijk vindt, kan al snel naar het fanatieke overslaan. De kern van fanatisme is immers de drang om de andere te veranderen, omdat je rotsvast overtuigd bent van je eigen gelijk.

Anti-rokers kunnen fanatiek zijn in hun betoog. Rode duivels fan hebben dat over de onkunde van de bondscoach en leden van de N-VA als het gaat over de onafhankelijkheid van Vlaanderen (3), iemand een Vlexit? Milieu activisten gaan soms een stap verder en plegen al eens een aanslag in de naam van het milieu (4), weliswaar op materiële doelwitten. Tegenstanders van abortus hebben in het verleden een grens overschreden en fysiek dodelijk geweld op mensen gepleegd in de naam van het leven (5). Dat doden in de naam van het leven tegenstrijdig is, zullen die mensen nooit kunnen inzien, het eigen gelijk maakt immers blind voor ander gelijk.

Met het besef van pluralisme, ambivalentie en van het relatieve karakter van gelijk, dankzij literatuur, zelfspot en humor sterft de wil om de ander te veranderen naar ons eigen beeld en daarmee ook het fanatisme. Maar als dat dan al heeft gewerkt voor onszelf, hoe zit het dan met al die andere levensgevaarlijke heethoofden? Amos vertelt een verhaal dat vooral gaat over de persoonlijke betrokkenheid die elk van ons moet opbrengen om de fanaticus te omarmen en te helpen doen inzien waar zijn ideeën uiteindelijk toe zouden leiden.

“[Een joodse schrijver had een lange taxirit met een chauffeur die een preek afstak hoe dringend het wel niet was dat de joden alle Arabieren doden. De schrijver, die niet akkoord was, maar ook niet moraliserend afwijzend wou reageren, ging ogenschijnlijk akkoord met met de chauffeur en moedigde hem aan om zijn ideeën concreet uit te werken.]

‘Maar wie moet volgens u dan al die Arabieren doden?’. De chauffeur zei: ‘Hoe bedoelt u? Wij! De Israëlische joden! Het is noodzakelijk! We hebben geen keus, kijk maar wat ze ons elke dag aandoen!’ ‘Maar wie moet volgens u die klus dan concreet uitvoeren? De politie? Of het leger? Of misschien de brandweer? Of medische teams? Wie moet het vuile werk doen?’ De chauffeur dacht even na en zei: ‘Ik vind dat we het eerlijk moeten verdelen over ons allemaal, ieder van ons moet er een paar voor zijn rekening nemen’. [De schrijver] speelde het spel nog steeds mee en zei: ‘Goed, stel dat u een huizenblok in uw woonplaats Haifa krijgt toegewezen. U klopt op elke deur of drukt op de bel en zegt: “Neem me niet kwalijk meneer, of neem me niet kwalijk mevrouw, bent u toevalligerwijs een Arabier?” en als het antwoord ja is schiet u hem of haar neer. U werkt uw blok af en wilt naar huis gaan, maar net als u op het punt staat te vertrekken […] hoort u ergens op de vierde verdieping van uw blok een baby huilen. Gaat u dan terug om die baby dood te schieten? Ja of nee?’ Het bleef een ogenblik stil en toen zei de chauffeur tegen [de schrijver]: ‘Weet u, u bent een heel wrede man.’” (6)

Om een fanaticus te doden, kan het soms dus volstaan om een zaadje van gezonde twijfel te planten.

 


bron foto: twitter

(1) http://www.inss.org.il/index.aspx?id=4538&articleid=11361
(2) http://foreignpolicy.com/2015/05/21/want-to-be-an-islamic-state-suicide-bomber-get-in-line/
(3) De één pagina tellende beginselverklaring van de partij vermeldt in de vijfde alinea: “In haar streven naar een beter bestuur en meer democratie, kiest de Nieuw-Vlaamse Alliantie logischerwijs voor een onafhankelijk Vlaanderen, lidstaat van een democratisch Europa.”
(4) https://en.wikipedia.org/wiki/Eco-terrorism
(5) https://en.wikipedia.org/wiki/United_States_pro-life_movement
(6) ‘Hoe genees je een fanaticus’, Amos Oz, Vertaald door Patty Adelaar, De bezige bij, Pagina 24 & 25, licht bijgewerkt om de leesbaarheid in dit artikel te vergemakkelijken.

2 thoughts on “hoe dood je een fanaticus?

  1. ‘Om een fanaticus te doden, kan het soms dus volstaan om een zaadje van gezonde twijfel te planten’.

    Ik twijfel
    Ik twijfel niet

    De effectief terroristische (zelf)doders zijn (arabische) mensen die aards denken daarmee de hemel te verdienen.
    De effectief humanistische (ander)helpers zijn (joodse) mensen die hemels denken daarmee de aarde te dienen.

    Ik vuur je aan om op te staan voor Israël. Hup Svend!

    • Ik ben geen Israëliet. Ik ben geen Arabier. Ik been geen jood. Ik ben geen islamist. Ik ben Europeaan en humanist. Ik kies geen kant in een strijd die niet de mijne is. Ik kies voor openheid. Hup ik!

Leave a Reply

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.